Verplichte pensioenpremie voor DGA's: belastingaftrek en optimalisatie
Soms ben je als ondernemer verplicht om pensioenpremie af te dragen bij een pensioenfonds. De pensioenopbouw en bijbehorende premieafdracht vindt plaats bij een bedrijfstak- of beroepspensioenfonds. Bij de zelfstandige beroepsbeoefenaars gaat het dan onder andere om de huisartsen, fysiotherapeuten, apothekers en notarissen. Bij de ZZP-ers in een verplicht bedrijfstakpensioenfonds gaat het dan onder andere om de schilders, natuursteenbewerkers en zelfstandigen in de afbouw waaronder stukadoors.
De ondernemer is de pensioenbijdrage als natuurlijk persoon verschuldigd. Maar hoe deze premie fiscaal behandeld wordt, is vaak onduidelijk. En kun je hierin nog optimaliseren?
Van belang is om onderscheid te maken tussen de rechtsvorm die je als ondernemer hebt. In deze bijdrage gaan we in op de situatie dat je directeur grootaandeelhouder (DGA) van een eigen BV bent.
Lees ook onze bijdrage hoe het zit als je ondernemer bent met als rechtsvorm een eenmanszaak (ZZP) of vennoot in een VOF.
Aftrekbaarheid verplichte pensioenpremies voor een DGA
De pensioenplicht is verbonden aan de vrije beroepsbeoefenaar in privé. Dus niet aan de BV waarin de activiteiten zijn ondergebracht. In beginsel kan de BV daarom de kosten niet aftrekken. Aftrek in privé is niet zomaar mogelijk: in een goedkeurend besluit is geregeld dat de pensioenpremie aftrekbaar door deze als negatief loon in de aangifte inkomstenbelasting op te nemen. Resultaat: belastingteruggave in privé over de betaalde premies. Afhankelijk van het inkomen is dit circa 40-50% van het betaalde bedrag.
Pensioen zakelijke kosten
Het is vaak gewenst dat de onderneming dit soort kosten draagt, net zoals dat bij 'gewoon' personeel het geval is. Heeft de BV de pensioenpremie betaald? Dan dient te worden gerealiseerd dat de betaling nog altijd betrekking heeft op een verplichting in privé.
Verrekening met prive
Zonder nadere actie kan deze administratief dan als volgt worden verwerkt:
1. de betaling door de BV kan dan worden gezien als een dividenduitkering
2. de betaling wordt geboekt in de rekening courant (dus als schuld aan de BV)
Een oplopende rekeningcourant is onwenselijk. Dit is in feite een lening die ooit terugbetaald moet worden. Bij een oplopende rekening courant is de betaalbaarheid hiervan in de praktijk regelmatig problematisch en met het oog op de belastingheffing over excessieve leningen ook niet wenselijk. Ook het structureel uit dividenden van de pensioenpremie is onwenselijk. Nog los van de bijkomende kosten van een dividenduitkering en de vraag of er ruimte is voor een dividenduitkering, bestaat een reëel risico dat door een oplopende rekening-courant of jaarlijks dividend de fiscus het standpunt inneemt dat het loon structureel te laag is met naheffing op het loon en alle gevolgen van dien. Dit dient vermeden te worden.
Tussenconclusie: de pensioenpremies door de BV laten betalen en structureel als dividend of rekening courant verwerken is geen echte optie en kan tot fiscale problemen leiden
Verwerken bij het belastbare loon
Gekozen kan worden om de betaling van pensioenpremies via het loon in te houden. Dit verlaagt het netto inkomen dat de vennootschap uitbetaalt. De DGA behoudt de aftrek van de premies in privé en bijbehorende belastingteruggave. Als de DGA in privé voldoende inkomen heeft, zou dit fiscaal gezien ook het meest gunstig zijn. Echter, vaak is het 'lagere' inkomen niet gewenst. Het is mogelijk om extra salaris toe te kennen ter compensatie hiervan. Dit zorgt voor hogere loonkosten bij de BV. Effect: de DGA behoudt de belastingteruggave in privé. Het verschil van de belastingteruggave met de totale premie wordt maandelijks als extra netto loon ontvangen. Voor de BV is dit extra loon aftrekbaar voor de winst.
Neveneffect(je) van deze optie is dat het loon hoger wordt en daardoor ook de vrije ruimte in de werkkostenregeling.
Om het verschil in tussen privé last te compenseren met bruto loon, moet telkens een gebruteerd loon berekend worden. Deze excercitie kost ook tijd en dat brengt kosten met zich mee. De pensioenpremie wisselt normaliter jaarlijks. Soms is deze ook afhankelijk van het inkomen en dat zou een ongustig effect kunnen hebben op de af te dragen premies.
Verwerken als vrijgesteld loon
Een laatste optie. Voor het pensioenfonds voor de medisch specialisten (SPMS) is goedgekeurd dat – onder voorwaarden - de pensioenbijdrage ook als vrijgesteld loon mag worden aangemerkt. Deze voorwaarden houden in dat er een (aanvullende) schriftelijke arbeidsovereenkomst of pensioenregeling moet zijn, waarbij de pensioenregeling- en pensioenpremie onderdeel is van de arbeidsbeloning van de medisch specialist. In beginsel zou het zelfde moeten kunnen gelden voor andere beroepsbeoefenaren.
Hierdoor wordt de exercitie van het bruteren van loon vermeden en ook een eventuele impact van een hoger loon op de afdracht van pensioenpremies. Wel is dus (eenmalig) actie nodig op de vereiste vastlegging.
Optimalisatie fiscaal
Hoewel in de situatie dat de DGA in de hoogste belastingschijf valt in privé, lijkt het 10% voordeliger (de BV zit in de laagste tariefschijf VPB) om te kiezen voor een dividenduitkering, moet hier voorzichtig mee worden omgegaan. Incidenteel is dit mogelijk, maar structureel niet haalbaar. Omwille van uitvoerbaarheid en duidelijkheid geniet de verwerking van vrijgesteld loon onder toepassing van een aanvullende overeenkomst de veelal de voorkeur.
Optimalisatie (vrijwillige) pensioenpremie
Bij sommige pensioenfondsen is het mogelijk om vrijwillig bij te sparen. Als een DGA deze mogelijkheid heeft, kan meer pensioen worden opgebouwd bij het fonds. Financieel kan dit voor- of nadelig uitpakken. Als vuistregel kan worden gehanteerd dat pensioenpremies voor jongere ondernemers relatief (veel te) duur zijn ten opzichte wat ze opbrengen, terwijl het voor oudere ondernemers juist meer kan opleveren. Het gaat vaak om véél geld. Ook kan een dekking op nabestaandenpensioen of arbeidsongeschiktheidspensioen een reden zijn om wél extra bij het pensioenfonds te sparen als de gezondheid van de ondernemer lastig in privé te verzekeren is. Als DGA heb je meerdere opties om te zorgen voor een (aanvullend) pensioen
Noot:. De effecten van het pensioenakkoord zijn op het moment van schrijven nog niet beoordeeld.